Vanaf februari starten de werkzaamheden op de Buitenplaatsen Elswout, Duinlust en Duinvliet. Deze werkzaamheden zijn gericht op het waarborgen van de boomveiligheid, het herstellen van de lanen en het repareren van de kaderanden. Ze zijn noodzakelijk voor de veiligheid en om het unieke karakter van de buitenplaatsen te behouden. De meeste werkzaamheden worden vóór 15 maart afgerond. Kleinere werkzaamheden, zoals opruimen en herstel, worden later in het jaar uitgevoerd.
Veilig het bos door
Een van de terugkerende onderhoudstaken op Elswout is het controleren van de boomveiligheid, ook wel ‘Visual Tree Assessment’ (VTA) genoemd. Dit betekent letterlijk ‘visuele boomcontrole’. De oude bomen op de buitenplaatsen vragen om extra aandacht omdat veel bomen oud zijn en dus eerder ziek of kwetsbaar zijn worden. Een expert controleert de bomen op ziekte en doodhout. Wanneer een boom ziek is door bijvoorbeeld een schimmel, dreigt om te vallen of veel dode takken heeft, wordt het dode hout of zelfs de hele boom verwijderd.
Oude boom met houtskoolzwam die in het kader van veiligheid omgezaagd zal worden
De bomen die gevaarlijk zijn, krijgen een oranje stip. Deze worden gesnoeid of helemaal weggehaald. Voordat dit gebeurt, controleert de boswachter elke boom. De boswachter kijkt of er vleermuizen, vogels of andere bijzondere planten of dieren van de boom gebruik maken. Wanneer dit het geval is, wordt verder onderzoek gedaan. Als het nodig is, wordt er een vergunning aangevraagd voor de ingrepen en worden maatregelen genomen om de beschermde soort te beschermen. Zo blijft op sommige plekken de stam van de boom staan, zodat vleermuizen, paddenstoelen, spechten en insecten hiervan gebruik kunnen maken. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd volgens de landelijke en provinciale wet- en regelgeving.
Herstel van lanen
De bomen in de lanen op Elswout zijn schitterend, maar op sommige plekken zijn ze deels verdwenen. In sommige lanen zijn de bomen door ouderdom uitgevallen, hebben stormen de afgelopen jaren gaten geslagen of moesten de bomen wijken in verband met boomveiligheid. De zwaar getroffen lindenlaan achter de orangerie langs het weiland, die tijdens storm Poly is beschadigd zal worden herplant.
Lindelaan die herplant zal worden
Voor het herstel van de lanen worden ook een aantal bomen omgezaagd om ruimte te maken voor nieuwe bomen. Als we de bomen zouden laten staan, zou de nieuwe aanplant geen ruimte hebben om uit te groeien tot de oude laanbomen die de buitenplaats zo mooi maken. In de laan worden de aanwezige stinzenplanten, zoals het zomerklokje, verplant zodat ze elders kunnen bloeien. In de komende jaren zullen er op Elswout meer lanen opnieuw worden ingeplant. Op Duinvliet zal er een nieuwe bomenrij worden aangeplant met lindes en heesters.
Deze herstelmaatregelen maken deel uit van het Herstelplan Groenblauwe Dooradering, waartoe Staatsbosbeheer van het ministerie van LVVN de opdracht heeft gekregen. Het doel is het herstellen van landschappelijke elementen, zoals oude agrarische landschappen, singels en lanen in heel Nederland.
Herplant
Op de op kaart aangegeven plekken zullen enkele grote bomen worden omgezaagd. Dit heeft een flinke impact op het beeld van de buitenplaats. De oude bomen geven Elswout en de andere buitenplaatsen hun unieke karakter. Het omzagen van deze bomen is altijd pijnlijk, ook voor de boswachter. Daar waar nodig is voor het behoud van de structuur van de buitenplaats, plant Staatsbosbeheer bomen terug. Zo behouden we de sprookjesachtige sfeer van de buitenplaats voor de toekomstige generaties. Terug planten is niet op alle plekken nodig. Door gebruik te maken van natuurlijke verjonging zullen bomen ook vanzelf weer terugroeien.
Hout
Bij deze werkzaamheden komt een grote hoeveelheid hout vrij. Dit hout blijft niet allemaal op Elswout. Een deel van de bomen blijft liggen omdat dit ecologische waardevol is, opruimen niet nodig is of omdat ze moeilijk bereikbaar zijn. Het hout dat wel afgevoerd kan worden, wordt op aangewezen plekken opgestapeld. Vanaf daar zal het worden opgehaald en verwerkt tot de meest duurzame toepassingen. Hoe dit in zijn werk gaat, lees je uitgebreid op de website van Staatsbosbeheer.
Beschoeiing, een meerjarige klus
In 2021 is Staatsbosbeheer begonnen met het herstellen van de beschoeiing langs de grotere wateren op Elswout. Deze houten schotten zorgen ervoor dat de kaderanden van grachten, vijvers en kanalen niet afkalven en hun typische karakter en vorm behouden. Op sommige plekken zijn de kaderanden zo ver afgekalfd dat het water achter de nieuwe beschoeiing komt te staan. Door zand achter de beschoeiing aan te brengen, worden de wateren voorzien van nieuwe kaderanden.
Slechte kaderranden
De afgelopen jaren is het kanaal van de folly Kabuur tot aan de moshellingen voorzien van nieuwe beschoeiing. De werkzaamheden voor dit jaar vinden plaats tussen de grote Zwitserse brug en de kluizenaarshut. Het werk zal grotendeels vanuit het water worden uitgevoerd. Om goed bij de beschoeiing te komen, wordt de waterstand in dat deel tijdelijk verlaagd. Er zal ook een deel gebaggerd worden; Dit bestaat met name uit bladafval dat zich de afgelopen jaren heeft opgehoopt in de watergang. Dit bladafval wordt opgeslagen in een tijdelijk depot achter de Tempelberg en nadat het is ingedroogd wordt dit weer gebruikt als compost bij de nieuw aan te planten bomen. Rond het depot komen voor de veiligheid tijdelijk bouwhekken te staan. In de komende jaren zal Staatsbosbeheer de complete beschoeiing van de wateren op Elswout vervangen. Bij de aanleg van de beschoeiing wordt er gewerkt met duurzaam, FSC-gecertificeerd hout.
Let op: er wordt gewerkt
De werkzaamheden worden uitgevoerd door verschillende aannemers en door Staatsbosbeheer zelf verspreid over de hele buitenplaats. Om de werkzaamheden uit te voeren, zal er gebruik worden gemaakt van de normaal gesloten ingang aan de achterkant van Elswout. Daarnaast zal er een tijdelijk ponton in het water worden gelegd om het water over te steken. Het kan voorkomen dat paden tijdelijk zijn afgesloten of dat er machines door het bos rijden. Tijdens de werkzaamheden vragen we bezoekers om hier rekening mee te houden. Geef de aannemers en boswachters de ruimte en houd je aan de afzettingen. Zo kan er voor iedereen veilig gewerkt worden aan een mooier Elswout, Duinlust en Duinvliet.